Inwazje wświecie roślin

Przedmiot fakultatywny dla: Międzywydziałowego Studium Ochrony środowiska SGGW

Prowadzący: Dr Jacek Adamczyk, Dr Artur Obidziński, Katedra Botaniki Leśnej, SGGW
Koordynacja: Dr A.Obidziński
Przedmiot obejmuje 10 godz. wykładu, 10 godz. ćwiczeń terenowych i 10 godz. ćwiczeń kameralnych

Celem przedmiotu jest zaznajomienie studentów z procesami przekształcania szaty roślinnej na drodze celowych lub mimowolnych działań człowieka; z historią i metodami “oswajania” roślin, introdukcją i aklimatyzacją gatunków obcych, mechanizmami i skalą inwazji biologicznych roślin.

Wykłady obejmują zagadnienia: ośrodków udomawiania roślin; neolitycznego i średniowiecznego rozprzestrzeniania upraw; introdukcji z Nowego świata; metod i ograniczeń aklimatyzacji, selekcji, hybrydyzacji, poliploidyzacji, inżynierii genetycznej; dziczenia roślin uprawnych; zawlekania chwastów; hybrydyzacji spontanicznej, neofityzacji; ekspansji terytorialnej i ekologicznej; synantropizacji szaty roślinnej; prognozowania inwazji gatunków.

Studenci przygotowują pisemnie (na ok. 1000 słów) charakterystykę wybranego gatunku inwazyjnego, obejmującą: właściwości biologiczne, historię introdukcji, zakres zastosowania i rozprzestrzenienia, powodowanych problemów oraz metod i osiągnięć w jego zwalczaniu.

Ćwiczenia obejmują analizę zagadnienia: “Rola kolekcji botanicznych w aklimatyzacji i neofityzacji obcych gatunków”; ćwiczenia odbywają się w Arboretum w Rogowie. Pod okiem prowadzących, studenci ustalają stopień aklimatyzacji wybranych obcych gatunków drzewiastych; opracowują zebrane dane i prezentują uzyskane wyniki na seminarium zaliczeniowym.

Zalecana literatura

1. Bellon S., Tumiłowicz J., Król S., 1977. Obce gatunki drzew w gospodarstwie leśnym. PWRiL. Warszawa. pp. 267.
   
2. Elton Ch., 1967. Ekologia inwazji zwierząt i roślin. PWRiL. Warszawa. pp. 189.
   
3. Falinski J.,B. 2004. Inwazje w świecie roślin: mechanizmy, zagrożenia, projekt badań. Phytocoenosis 16 (NS). Sem. Geobot. 10: 1-32..
   
4. Jackowiak B., 1999. Modele ekspansji roślin synantropijnych i transgenicznych. Phytocoenosis 11 (NS), Sem. Geobot. 6: 3-16.
   
5. Kozłowska A., 1972. Rola roślin uprawnych w historycznym rozwoju kultury materialnej Polski. W: Szafer W., Zarzycki K., 1972. Szata roślinna Polski. PWN. Warszawa. pp.571-607.
   
6. Ławrynowicz M., Warcholińska A.U., 1992. Rośliny pochodzenia amerykańskiego zadomowione w Polsce. Materiały konferencyjne. Łódzkie Towarzystwo Naukowe. Łódź.
   
7. Seneta W., Dolatowski J., 1997. Dendrologia. Wyd. Nauk. PWN. Warszawa.